İstanbul'da Deprem Sonrası Kentsel Dönüşüm İhtiyacı ve Çözüm Önerileri
İstanbul'da Deprem Sonrası Kentsel Dönüşüm İhtiyacı ve Çözüm Önerileri
İstanbul’da geçtiğimiz hafta yaşanan 6,2 şiddetindeki deprem, kentsel dönüşüm ve riskli yapı stoku konularını yeniden gündeme getirdi. Uzmanlar, İstanbul’da 1,5 milyon konutun yenilenmesi gerektiğini ve bunlardan 700 riskli konutun acil dönüştürülmesi gerektiğini belirtiyor. Dönüşüm sürecinin en büyük engeli ise finansman sorunu olarak öne çıkıyor.
Finansman Sorunu ve Çözüm Önerileri
Uzmanlar, kentsel dönüşüm için kamu kaynaklarının yetersiz olduğunu vurguluyor. “Finansmanı ve maliyeti kendi içinden çıkacak alan bazlı dönüşümle kısa sürede riskli yapı stoğu yenilenebilir” diyorlar. Kamu-özel işbirlikleri ve özel sektörün ilgisini çekecek minimal imar artışları, finansman noktasında çözüm olabilir.
Uzmanlar, KDV, tarife ve ücretlerde tam muafiyet sağlanmasının dönüşüm sürecindeki engelleri kaldıracağını ifade ediyor. Bu öneriler, dönüşüm sürecinin hızlanmasına yardımcı olabilir. Kentsel dönüşüm, sadece bir yapı yenileme süreci değil, aynı zamanda bir güvenlik meselesidir.
Ekonomik Yetersizlik ve Vatandaşın Rolü
Kentsel dönüşüm uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, dönüşümde karşılaşılan en büyük sorunların başında ekonomik yetersizliğin geldiğini belirtiyor. “Alan bazlı kendi kaynağından çıkan projelere ihtiyacımız var” diyor. Bu projeler, daha yaşanabilir ve güvenli binalar oluşturma hedefini taşımaktadır.
Şen, “Metrekare derdine takılmamak gerekiyor” diyerek halkın destek vermesi gerektiğini vurguluyor. Dönüşüm sürecinin, herkesin ortak malı olduğu bilinciyle yürütülmesi gerektiğini ifade ediyor. Bu süreçte vatandaşların can güvenliği en öncelikli konu olmalıdır.
Belediyelerin Rolü ve Paydaşların Katkısı
Belediyelerin, dönüşüm sürecinde sorun çözecek kurumlar olması gerektiği belirtiliyor. Şen, “Belediyeler bu sürecin başlatılmasında, yapımında ve arabuluculuk vazifesi görerek vatandaş ile müteahhit arasında sıkıntı yaşanmadan her türlü paketi hazırlayacak” diyor. Bu süreçte şeffaflık ve netlik önemlidir.
Paydaşların, mülk sahipleri, sivil toplum kuruluşları ve siyasi partilerle birlikte hareket etmesi gerektiği vurgulanıyor. Dirençli kentsel oluşum için önce zihniyet dönüşümünün sağlanması gerektiği ifade ediliyor. Bu, can ve mal güvenliği riskini ortadan kaldıracaktır.
KDV Muafiyeti ve İmar Artışları
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, kentsel dönüşüm finansmanının sağlıklı bir süreç için şart olduğunu belirtiyor. “Kentsel dönüşüm finansmanı oluşmadığı sürece sağlıklı bir süreçten söz edemeyiz” diyor. Kamu özel işbirlikleri ve minimal imar artışları, dönüşüm sürecinin hızlanmasına yardımcı olabilir.
Şişik, KDV, tarife ve ücretler konusunda tam muafiyet sağlanmasının dönüşümün önündeki engelleri kaldıracağını ifade ediyor. Bu tür düzenlemeler, kentsel dönüşüm sürecini daha sürdürülebilir hale getirebilir.
Yeni Daire Çıkışı ve Dönüşüm Modelleri
Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Kurucu Başkanı Sinan Türkkan, imar artışı ile çözümün mümkün olmadığını belirtiyor. “Müteahhit ile vatandaşın karşılıklı feragat göstererek finansmanı kendi içinden çıkan dönüşüm ya da güçlendirmenin mümkün olduğunu” ifade ediyor. Bu tür modeller, dönüşüm sürecini hızlandırabilir.
Türkkan, “10 daireli bir binada hak sahipleri ilave 5-10 metrekareden vazgeçtiğinde, apartman çok küçülmeden 2 daire daha çıkabiliyor” diyor. Bu tür projeler, maliyetleri düşürerek dönüşüm sürecini kolaylaştırabilir. Kentsel dönüşüm için önerilen finansman bankası ve güncel yasalar, sürecin hızlanmasına katkı sağlayacaktır.
