Yapay Zeka ile Kira Geliri Takibi: Vergi Cezaları ve Önlemler
Yapay Zeka ile Kira Geliri Takibi: Vergi Cezaları ve Önlemler
Son dönemde, yapay zeka kullanılarak yapılan vergi takipleri, 'diğer' seçeneği ile yapılan para transferlerini mercek altına aldı. Kira geliri olmayanlar için vergi cezası riski artıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı, bu tür ödemeleri 'kira geliri' olarak değerlendirebiliyor. Bu durum, birçok kişi için beklenmedik sonuçlar doğurabiliyor.
Yapay Zeka ve Vergi Takibi
Yapay zeka, para transferlerinde 'diğer' seçeneğini 'kira geliri olabilir' şeklinde yorumlayabiliyor. Hesaba gelen para, 'diğer' veya 'kira geliri' olarak yazıldığında, vergi cezası riski doğabiliyor. Gelir İdaresi Başkanlığı, bu tür durumları tespit etmek için yapay zeka sistemini kullanıyor. Bu sistem, kişileri riskli gruba sokabiliyor.
Son dönemde çok sayıda kişiye e-tebligatlar gönderildiği ortaya çıktı. Bu durum, kira geliri elde etmeyen kişilerin bile vergi cezası ile karşılaşma ihtimalini artırıyor. Yapay zeka, para transferlerini analiz ederek, vergi takibi yapıyor ve bu süreçte birçok kişi mağdur olabiliyor.
Kira Geliri Elde Edenlerin Tespiti
Devlet, kira geliri elde edenleri tespit etmek için çeşitli yöntemler kullanıyor. Kişilerin tapulu olan yerlerde oturup oturmadıkları, adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verileri üzerinden takip edilebiliyor. Ayrıca, elektrik, su abonelikleri gibi veri setlerine de bakılabiliyor. Bu tür takipler, devletin kira gelirlerini denetlemesine olanak tanıyor.
Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, kira gelir beyanında bulunmayan çok sayıda kişi olduğunu belirtiyor. Türkiye'de yaklaşık 7 milyon kiracı olduğu tahmin ediliyor. Kira gelir beyanında bulunmayan mükellef sayısı ise 2 milyon 700 bin seviyesini geçti. Bu durum, vergi kaybına yol açabiliyor.
Kira Ödemelerinin Belgelendirilmesi
2024 yılı Ekim ayında Gelir Vergisi Genel Tebliği ile tahsilat ve ödemelerle ilgili kapsam genişletildi. Artık kira tutarı ne olursa olsun, tahsilatlar bankadan yapılmalı. Posta idaresi üzerinden yapılan ödemelerin belgelendirilmesi zorunlu hale getirildi. Bu durum, vergi denetimlerini kolaylaştırıyor.
Belgelendirme zorunluluğuna uymayanlara ceza uygulanıyor. Ceza oranları, işleme konu tutarın yüzde 5'i kadar özel usulsüzlük cezası olarak belirleniyor. Eğer kiracı durumu kendi bildirirse, ceza uygulanmıyor. Bu nedenle, kiracıların ödemelerini bankadan yapmaları büyük önem taşıyor.
Beyan Dönemi ve Yükümlülükler
Şu anda bir beyan dönemi içerisindeyiz. Mal sahiplerinin gelirlerini beyan etmeleri gerekiyor. Dijital vergi dairesine girerek, hazır beyan sistemi üzerinden vergilerini ödemeleri mümkün. Kiracılar, ödemeleri bankadan yapıyorsa ekstra bir yükümlülükleri yok. 'Kira ödemesi' seçeneğini işaretlemeleri zorunlu değil.
Kira geliri beyanı zamanında verilmediğinde, hem kira bedelinin yüzde 5’ine kadar usulsüzlük cezası uygulanıyor hem de istisna tutarından faydalanılamıyor. Bu nedenle, mükelleflerin beyan dönemlerini kaçırmamaları önemlidir. Aksi takdirde, ciddi mali yükümlülüklerle karşılaşabilirler.
Kira Geliri Olmayanlar Ne Yapmalı?
Kira geliri olmayan ya da özel bir nedenle artık kira geliri alamayanlar, hazır beyan sisteminde dilekçe verebilirler. Eğer gerçekten kira getirisi elde etmiyorlarsa, 'istisna dilekçesi vermek istiyorum' menüsü aracılığıyla başvuruda bulunabilirler. Bu durum, vergi cezası riskini azaltabilir.
Hazır beyan sistemi, yatan bedelde kira yazıldığında, sanki bu kira bedeliymiş gibi mükelleflere gösteriyor. Bu nedenle, kira geliri olmayan kişilerin, durumlarını Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirmeleri önemlidir. Bu sayede, olası cezalardan kaçınmak mümkün olabilir.
